Pius X

Pius X

Pius X (łac. Pius PP. X; właśc. Giuseppe Melchiorre Sarto; ur. 2 czerwca 1835 w Riese, zm. 20 sierpnia 1914 w Rzymie) – włoski duchowny rzymskokatolicki, w latach 1893–1903 patriarcha Wenecji, 257. papież w okresie od 4 sierpnia 1903 do 20 sierpnia 1914. Święty Kościoła katolickiego.

Był synem wiejskiego listonosza i szwaczki. Niektóre źródła podają, że jego ojciec Giovanni Sarto był Polakiem, który na początku XIX wieku, pragnąc uniknąć służby wojskowej, wyemigrował z Górnego Śląska (z Boguszyc koło Toszka w powiecie gliwickim) do Włoch, zmieniając przy tym swoje dotychczasowe nazwisko Jan Krawiec (wł. sarto = pol. krawiec), natomiast jego matka Margherita była Włoszką. Jednakże 26 czerwca 2013 r. w Opolu odbył się kongres historyków z Polski i Włoch, na którym jednoznacznie uznano tę teorię za nieprawdziwą. Wynikiem tych badań jest wydana w 2016 r. publikacja Genealogia pragnień. Pius X w pamięci ludności Górnego Śląska.

Oficjalna watykańska genealogia Giuseppe Melchiorre Sarto mówi o:

Giuseppe od urodzenia żył w wielodzietnej rodzinie, jego rodzice mieli dziesięcioro dzieci. W wieku 12 lat odebrał od patriarchy weneckiego Jacuba Monico stypendium seminaryjne, za które mógł wstąpić do seminarium.

Po ukończeniu seminarium w Padwie, 18 września 1858 Giuseppe Sarto otrzymał święcenia kapłańskie od biskupa Jana Antoniego Fariny. Pracował w miejscowości Tombolo, a w 1867 r. został proboszczem w Salvano. W 1875 r. został kanonikiem w Treviso i kanclerzem. W tym samym roku został ojcem duchownym i rektorem seminarium, a rok później kanclerzem kurii biskupiej.

10 listopada 1884 r. Leon XIII mianował księdza Giuseppe
Sarto biskupem Mantui. Nominat przyjął sakrę sześć dni później. Najwięcej uwagi jako biskup zwracał na formację kapłanów w seminarium. 12 czerwca 1893 r. został kreowany kardynałem prezbiterem i otrzymał kościół tytularny San Bernardo alle Terme, a trzy dni później papież mianował go Patriarchą Wenecji. Jako pierwszy wprowadził do seminariów studia biblijne, historię Kościoła i ekonomię społeczną.

Po śmierci Leona XIII w lipcu 1903 r., najpoważniejszym kandydatem na papieża był dotychczasowy sekretarz stanu Mariano Rampolla, mający poparcie kardynałów włoskich, hiszpańskich i francuskich. Wówczas biskup krakowski kardynał Jan Duklan Puzyna złożył ekskluzywę w imieniu cesarza austriackiego Franciszka Józefa. Większość elektorów ostro zaprotestowała przeciwko interwencji władców świeckich i kontynuowała obrady, nie wykluczając kandydatury Rampolli. Wkrótce jednak okazało się, że konieczna jest elekcja kogoś znacznie różniącego się od Leona XIII i w siódmym głosowaniu – 4 sierpnia 1903 r. – wybrany został Giuseppe Sarto, który przyjął imię Pius X.

20 stycznia 1904 r., aby zapobiec podobnym przypadkom, Pius X wydał konstytucję Commisium nobis, w której w sposób zdecydowany potępił i zakazał pod karą ekskomuniki stosowania przy wyborach papieża ekskluzywy państwowej.

Udzielił błogosławieństwa Urbi et Orbi w bazylice św. Piotra i przyjął hasło swojego pontyfikatu Wszystko odnowić w Chrystusie. Tak jak Pius IX, uznał się za więźnia Watykanu, lecz skupił się przede wszystkim na kwestiach religijnych.

Był zdecydowanym przeciwnikiem modernizmu, i dał temu wyraz w dekrecie Lamentabili, encyklice Pascendi Dominici Gregis (oba z 1907) oraz w motu proprio Sacrorum antistitum (1910), gdzie ostro potępił ideały modernistyczne, określając je jako „synteza wszystkich herezji”. Od 1 września 1910 wszyscy kandydaci na duchownych musieli składać przysięgę antymodernistyczną. Generalnie popierał działalność ruchów katolickich, ale zawiesił działalność włoskiego Opera di Congressi i francuskiego Le Sillon Marca Sangiera, za angażowanie się w politykę i próbę połączenia katolicyzmu z ideałami lewicowymi.

W dziedzinie wewnętrznej podjął kroki mające zreformować Kurię Rzymską. Przede wszystkim zmniejszył liczbę kongregacji i wyznaczył im nowe zadania. 29 lipca 1908 wydał konstytucję Sapienti Consilio, w której zlikwidował stare urzędy i scentralizował administrację. Nadto powołał komisję kodyfikacyjną prawa kanonicznego. Efekty pracy tej komisji, w postaci Kodeksu prawa kanonicznego, ogłosił jednak dopiero jego następca Benedykt XV w 1917. W 1909 stworzył oficjalne pismo Acta Apostolicae Sedis, w którym ukazywały się wszystkie kolejne dokumenty papieskie. Papież dopuszczał ułatwienia Eucharystii chorym oraz tzw. wczesną komunię (dzieci w „mniej więcej siódmym roku życia”). Możliwość taką dopuścił Pius X w dekrecie Quam singulari z 1910 o Komunii świętej dzieci[10]. Ponadto zreformował śpiewy gregoriańskie (1903) i brewiarz (1911). Przywrócił także obowiązek biskupów wizytowania Rzymu i zreorganizował Rotę Rzymską. Zachęcał do badania Pisma św. zakładając w Rzymie Papieski Instytut Biblijny. Pius X był prekursorem Akcji Katolickiej.

W sprawach konfliktu z rządem włoskim, papież stwierdził, że polityka Leona XIII nie sprawdziła się. Usiłował jednak dążyć do kompromisu w tej sprawie i rozluźnienia napiętych relacji, przez co złagodził nieco zakaz udziału katolików w wyborach. Działania Piusa i sekretarza stanu Rafaela del Vala doprowadziły do zerwania stosunków dyplomatycznych z Francją, 30 lipca 1904. Tamtejszy premier Émile Combes rozwiązał konkordat z 1801, rozdał posiadłości kościelne instytucjom świeckim i w 1905 wprowadził Rozdział Kościoła od państwa. Podobne ustalenie przeprowadzono w 1911 w Portugalii, natomiast Pius stanowczo zaprotestował przeciwko obu zarządzeniom i zabronił duchownym jakiegokolwiek porozumienia z władzami.

Jednak we wszystkich swoich działaniach czuł się w pewnym sensie osamotniony. Nie znajdował odpowiedniego wsparcia w realizacji swoich celów, związanych z pontyfikatem. Sam Pius X ujął to słowami: De gentibus non est vir mecum (Nie ma nikogo, kto by mnie wspierał)[11].

Kreował 50 kardynałów na siedmiu konsystorzach. Jest patronem Bractwa Kapłańskiego Świętego Piusa X – skupiającego duchownych podzielających jego poglądy oraz będących przeciwnikami zmian posoborowych. Był tercjarzem franciszkańskim[12] oraz Wielkim mistrzem zakonu bożogrobców[13].

W 1913 Pius X doznał zawału serca. W 1914 zachorował i już nigdy z choroby nie wyszedł, a wydarzenia, które doprowadziły do I wojny światowej tylko pogorszyły jego stan. Pius X zmarł w Rzymie w nocy 20 sierpnia 1914 o godzinie 1:15. Jego ostatnie słowa były skierowane do wiernego współpracownika, Rafaela del Vala: Poddaję się całkowicie.

Został pochowany w bazylice św. Piotra. Jego ciało spoczywa w Kaplicy Ofiarowania NMP.

Przez historyków jest uważany za „papieża eucharystycznego” i „pioniera ruchu liturgicznego”.

Papież Pius X wydał siedemnaście encyklik[14]:

Został beatyfikowany 3 czerwca 1951 przez Piusa XII. Ten sam papież dokonał kanonizacji 29 maja 1954.

Uroczystość wyniesienia Piusa X była ostatnią uroczystością kanonizacyjną głowy Kościoła w XX wieku; następny taki przypadek miał miejsce 60 lat później, kiedy to Jan XXIII i Jan Paweł II zostali wyniesieni do rangi świętych Kościoła katolickiego[17][18].

Wspomnienie liturgiczne Piusa X przypada na 21 sierpnia. W tradycyjnym kalendarzu, którym posługują się wierni tradycji katolickiej, uczęszczający na Msze święte w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego (trydenckie), wspomnienie przypada 3 września[19].

Jesteśmy wdzięczni, że jesteś z nami, czy podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj nas, zobacz również nasz pracę na kanale Youtube i kliknij subskrybuj. Zapoznaj się również listę pieśni i modlitw, a także przyjrzyj się bliżej wszystkim Świętym i Błogosławionym.

Święci: Pius X