Józef Kalasanty

Józef Kalasanty

Józef Kalasancjusz lub Kalasanty, właśc. hiszp. José de Calasanz, znany również pod zakonnym imieniem jako Józef od Matki Bożej, łac. Josephus a Matre Dei (ur. 11 września 1556 lub 1557 w Peralta de la Sal w Aragonii, zm. 25 sierpnia 1648 w Rzymie) – hiszpański duchowny katolicki, założyciel i pierwszy generał zakonu pijarów (SP lub SchP), reformator oświaty, święty Kościoła katolickiego.

Urodził się w 1556 (niektóre źródła podają rok 1557) w Peralta de la Sal (gmina Peralta de Calasanz w Hiszpanii) w rodzinie „szlachetnego rodu panów na Calasanz”. Jego ojcem był Piotr Calasanz, matką Maria Gaston. Po nauce u trynitarzy w mieście Estadilla zaczął studiować prawo i filozofię na uniwersytecie w Lérida. Kontynuował naukę w Walencji i Alcala de Henares. Święcenia mniejsze przyjął 17 grudnia 1582, a święcenia kapłańskie 17 grudnia 1583, stając się sekretarzem biskupa Kacpra de la Figuera. W 1592 wyruszył do Rzymu, gdzie nastąpiła jego duchowa przemiana. Na Zatybrzu spotkał pochodzące z biednych rodzin dzieci, odrzucone na margines społeczeństwa. W 1597 w zakrystii kościoła św. Doroty otworzył pierwszą w Europie szkołę publiczną. Uczęszczały do niej zarówno dzieci biedne, jak i te pochodzące z bogatych rodzin. Rozrastała się cała wspólnota, zbierająca fundusze na prowadzenie szkoły.

W końcu w 1617 roku Józef Kalasancjusz postanowił założyć wspólnotę zakonną pod nazwą Zgromadzenie Pawłowe dla Ubogich Matki Bożej od Szkół Pobożnych. W 1621 papież Grzegorz XV podniósł kongregację do stopnia zakonu o ślubach uroczystych, a Józef został generałem zgromadzenia.

Dzieło rozwijało się szybko. Zakładano szkoły w całej Italii, na Sycylii, w Hiszpanii i w Polsce. W wyniku niewyjaśnionej do dziś wizytacji apostolskiej w 1646 zakon zamknięto. Osiem lat później zakon odrodził się na nowo.

Józef Kalasanty zmarł 25 sierpnia 1648.

Józef Kalasancjusz wprowadził całkowicie rewolucyjny system nauki. Zakładał, iż uczeń posiada swoją godność. Zakazał stosowania kar cielesnych twierdząc, że nauczyciele powinni zachęcać uczniów do zdobywania wiedzy. Oparł naukę na okazywaniu uczniom serca i cierpliwości zamiast przymusu.

W roku 1610 ustalił, że szkoła podstawowa będzie miała cztery etapy nauczania i łącznie osiem klas o numeracji od ósmej do pierwszej, najbardziej zaawansowanej:

Kalasancjusz uważany jest za twórcę szkoły powszechnej we współczesnym tego słowa rozumieniu – szkoły dostępnej dla wszystkich, szkoły bezpłatnej, przynoszącej szeroką, przekrojową, wszechstronną wiedzę: „Józef [Kalasancjusz] nie był tylko nauczycielem i nie prowadził swego dzieła sam, ale założył zakon religijny […] ze specyficznym zadaniem, celem i charyzmatem edukacji. I to edukacji najuboższych, którzy, w opinii niejednego, powinni zawsze pozostać nieukami, aby nadal służyć, nie protestując ani nie marząc o absurdalnym wyzwoleniu”.

Reformatorskie było również jego podejście do zawodu nauczyciela – w tworzonych przez niego szkołach wykładali przede wszystkim zakonnicy-pijarzy, ale podejście Kalasancjusza do ich powołania, w trosce o dobro uczniów, było jeszcze bardziej zaangażowane: „Jeśli pijar bezinteresownie i z pasją nie rezygnuje ze wszystkiego na rzecz szkoły, nauczania, wychowywania uczniów i jeśli nie przygotowuje się w odpowiedni sposób na płaszczyźnie kulturowej i zawodowej […], wówczas się nie uświęca, nie jest ani dobrym nauczycielem, ani dobrym zakonnikiem […]. Nie bez przyczyny, oprócz ślubów ubóstwa, czystości i posłuszeństwa Kalasancjusz stworzył również czwarty ślub, nauczania, aby w najsilniejszy możliwy sposób związać duchowość pijarów z ich profesjonalizmem, uświęcenie z zaangażowaniem edukacyjnym”.

W 1748 papież Benedykt XIV wyniósł go do chwały błogosławionych, a Klemens XIII w 1767 wpisał go uroczyście do katalogu świętych.

W 300. rocznicę śmierci (1948) Pius XII ogłosił go patronem wszystkich katolickich szkół podstawowych.

Wspomnienie liturgiczne obchodzone jest w Kościele katolickim w dies natalis (25 sierpnia).

Jesteśmy wdzięczni, że jesteś z nami, czy podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj nas, zobacz również nasz pracę na kanale Youtube i kliknij subskrybuj. Zapoznaj się również listę pieśni i modlitw, a także przyjrzyj się bliżej wszystkim Świętym i Błogosławionym.

Święci: Józef Kalasanty