Jan Nepomucen

Św. Jan Nepomucen

Jan Nepomucen

Jan Nepomucen (ur. ok. 1350 w Pomuku, obecnie Nepomuk, zm. 20 marca 1393 w Pradze) – duchowny, kanonik, wikariusz generalny archidiecezji praskiej, męczennik i święty Kościoła katolickiego.

Około 1380 przyjął święcenia kapłańskie i został kanonikiem przy katedrze św. Wita, Wacława i Wojciecha na Hradczanach. Studiował prawo kanoniczne w Pradze i Padwie. Następnie piastował godność kanonika kolegiaty praskiej św. Idziego, a w 1389 mianowany został wikariuszem generalnym arcybiskupa praskiego Jana z Jenštejnu.

W związku z zatargiem między królem Czech Wacławem IV a arcybiskupem,
reprezentujący metropolitę Jan Nepomucen popadł w niełaskę władcy. Bezpośrednią przyczyną było niezgodne z wolą króla zatwierdzenie opata dla klasztoru benedyktynów(cz.) w Kladrubach[potrzebny przypis].

W 1393 Jan Nepomucen został uwięziony i poddany torturom. Następnie zrzucono go z mostu Karola do rzeki Wełtawy. Ta scena jest przedstawiona na przykład na płaskorzeźbie umieszczonej na ołtarzu Jana Nepomucena w bazylice św. Mikołaja z Miry w Bochni, przydrożnej figurze w Aleksandrowicach czy w obrazie okiennym w Kaplicy Św. Jana Nepomucena (1738) w Pałacu w Sarnach. Jego zwłoki złożono w starym kościele Świętego Krzyża, położonym w pobliżu rzeki. Z czasem przeniesiono je do grobowca w praskiej katedrze Św. Wita na Hradczanach. W latach 1733-1736 w południowym ramieniu obejścia (ambitu) wzniesiono mu srebrny nagrobek – dzieło wiedeńskiego złotnika Josepha Würtha.

Według tradycji po otwarciu krypty świętego przed kanonizacją w 1719 okazało się, że jego zwłoki mają nienaruszony język[potrzebny przypis]. Takie przedstawienie autopsji ma związek z promowaną w czasie starań o beatyfikację i kanonizację wersją męczeństwa, które miało być wynikiem zachowania tajemnicy spowiedzi. Kapłan miał nie chcieć zdradzić królowi tajemnicy spowiedzi jego małżonki, Zofii Bawarskiej (król podejrzewał żonę o niewierność). W rzeczywistości Jan nie był spowiednikiem królowej i nie pełnił żadnych funkcji na dworze.

Kult św. Jana Nepomucena rozwijali głównie jezuici, rozprzestrzenił się on na ościenne kraje, trafił między innymi do Polski, Austrii i Niemiec.

Jan Nepomucen został beatyfikowany w 1721 roku przez Innocentego XIII, a kanonizowany 19 marca 1729 przez Benedykta XIII. Już wcześniej uchodził za nieformalnego patrona Czech, a jego kult rozprzestrzenił się na sąsiednie ziemie, zwłaszcza Śląsk.

Jego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 21 maja.

W ikonografii święty przedstawiany jest w stroju kapłańskim, w sutannie, rokiecie, birecie. W ręku palma męczeńska; krucyfiks, niekiedy trzyma palec na ustach, symbol zachowanej tajemnicy spowiedzi.

Jego atrybutami są: klucz, książka, kłódka, krzyż w ręce, zapieczętowany list, most (z którego został zrzucony), pieczęć, wieniec z pięciu gwiazd (w środku napis tacui – milczałem), woda, zamek.

Jest patronem jezuitów, Pragi, spowiedników, szczerej spowiedzi, dobrej sławy i tonących oraz orędownikiem podczas powodzi. Jest także patronem mostów.

Według tradycji ludowej był świętym, który chronił pola i zasiewy przed powodzią, ale również i suszą. Dlatego figury Jana Nepomucena (nepomuki) można spotkać jeszcze dzisiaj przy drogach w sąsiedztwie mostów, rzek, ale również na placach publicznych i kościelnych oraz na skrzyżowaniach dróg.

Pierwszą figurą Jana Nepomucena jest pomnik w Pradze, na moście Karola, z którego miał zostać zrzucony. Wokół jego głowy pojawiło się pięć gwiazd (symbolizujących pięć cnót męczeńskich), tworzących aureolę, która ponoć miała ukazać się w miejscu wrzucenia go do rzeki. Pomnik ten ustalił kanon dla ikonografii, kolejne przedstawienie opierały się na pomniku praskim. W 1724 roku figura św. Jana Nepomucena stanęła w Wodzisławiu Śląskim. We wsi Chochołów koło Zakopanego znajduje się figura Jana Nepomucena upamiętniająca powstanie chochołowskie z 1846 roku. Figura Jana Nepomucena znajduje się także w Kostuchnie, dzielnicy Katowic, postawiona w 1892 roku. Kapliczka z figurą Jana Nepomucena znajduje się w Sokołowie Podlaskim przy ulicy Siedleckiej nad rzeczką Cetynią. Figura św. Jana Nepomucena na Służewie w Warszawie upamiętnia współpracę Służewa z Rządem Narodowym Romualda Traugutta podczas powstania styczniowego. W Namysłowie przy rondzie św. Jana Nepomucena znajduje się kapliczka z rzeźbą świętego[potrzebny przypis]. Na rynku w Lublińcu stoi figura św. Jana Nepomucena; jest widoczna również na starych przedwojennych fotografiach i kartkach pocztowych[potrzebny przypis].

Fontanna św. Jana Nepomucena w Rosenheim (Bawaria)

Posąg św. Jana Nepomucena na moście gotyckim w Kłodzku

Pomnik św. Jana Nepomucena w Bühlertann

Figura w Boguszynie

Figura w Gorzanowie

Posąg św. Jana Nepomucena w Bystrzycy Kłodzkiej

Figura św. Jana Nepomucena na moście św. Jana w Lądku-Zdroju

Figura św. Jana Nepomucena w Ścinawce Średniej

Figura w Wilkanowie

Figura św. Jana Nepomucena w Stroniu Śląskim

Figura św. Jana Nepomucena w Bolesławowie

Zrzucenie z mostu. Fragment figury św. Jana Nepomucena w Aleksandrowicach

Figura w Nowej Łomnicy

Figura w Świdnicy

Figura w Szczytnej

Figura w Wojborzu

Figura w Nowej Rudzie

Pomnik w Żelaźnie

Figura w Mostowicach

Pomnik w Dzierżoniowie

 

Jesteśmy wdzięczni, że jesteś z nami, czy podoba Ci się to co robimy? Wesprzyj nas, zobacz również nasz pracę na kanale Youtube i kliknij subskrybuj. Zapoznaj się również listę pieśni i modlitw, a także przyjrzyj się bliżej wszystkim Świętym i Błogosławionym.

 

Święci: Jan Nepomucen

4.5/5 - (17 głosów)
ZOBACZ WSZYSTKIE OPINIE (0)

0 comments

Leave a Reply


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.